Giới khoa học đã chạm đến cột mốc nào của máu nhân tạo baotintuc.vn

Đăng ngày: 10 03, 2025

Các nhà khoa học tại nhiều quốc gia, từ Anh đến Nhật Bản, đang nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng những chất thay thế máu do con người tạo ra, nhằm ngăn ngừa tử vong do thiếu máu.

Hàng trăm nạn nhân vụ bê bối 'máu bẩn' khởi kiện chính phủ Anh

Giới khoa học phát hiện vi khuẩn 'ma cà rồng' khát máu người

Kết nối não người với máy tính qua… mạch máu

Bn trong khoa cấp cứu của một bệnh viện ở Seoul, Hn Quốc. Ảnh tư liệu: Yonhap/TTXVN

Nghin cứu của Tổ chức Y tế Thế giới chỉ ra rằng, c hng triệu người trn ton cầu tử vong mỗi năm do khng c đủ nguồn cung cấp mu.

Mu tạo ra từ phng th nghiệm đ được truyền vo cơ thể người trong thử nghiệm lm sng đầu tin năm 2022, đặc biệt l ở những bệnh nhn c nhm mu hiếm. Cc nh khoa học cũng đang nỗ lực pht triển mu tổng hợp nhằm hỗ trợ cấp cứu, phẫu thuật v truyền mu.

Vậy hiện tại, cc nh khoa học đang ở mức độ no trong nghin cứu pht triển mu nhn tạo?

Mu nhn tạo l g?

Mu nhn tạo l một thuật ngữ bao gồm cả mu tạo ra từ phng th nghiệm v mu tổng hợp. Mu tổng hợp, hiện vẫn đang trong giai đoạn nghin cứu, l chất thay thế được tạo ra hon ton bởi con người v khng chứa tế bo người.

Mu nhn tạo m phỏng chức năng của cc tế bo mu bằng cch vận chuyển oxy. N được thiết kế chủ yếu để sử dụng trong trường hợp khẩn cấp hoặc y học qun sự, khi cần cung cấp oxy ngay lập tức nhưng kh c thể tm được nhm mu ph hợp.

V dụ, qun đội Mỹ đ đầu tư 46 triệu USD để pht triển ErythroMer, một chất thay thế mu tổng hợp được thiết kế để tương thch v ổn định m khng cần lm lạnh. Sản phẩm ny vẫn đang được nghin cứu v thử nghiệm để xc định tnh an ton v hiệu quả.

Mu tạo ra từ phng th nghiệm dựa trn cơ chế nui cấy cc tế bo hồng cầu của con người trong mi trường được kiểm sot bn ngoi cơ thể. Qu trnh ny bắt đầu với tế bo gốc, l những tế bo đặc biệt c thể pht triển thnh cc loại tế bo khc nhau trong cơ thể. Chng bao gồm tế bo hồng cầu, tiểu cầu , hoặc thậm ch l tế bo da, ty thuộc vo vị tr tm thấy tế bo gốc v v phương php kch thch chng.

Cc nh khoa học sử dụng một loại tế bo cụ thể gọi l tế bo gốc tạo mu, loại tế bo ny tạo ra tất cả cc loại tế bo mu, bao gồm bạch cầu, hồng cầu v tiểu cầu. Chng c trong tủy xương hoặc trong mu của người hiến tặng. Để biến đổi những tế bo gốc ny thnh tế bo hồng cầu, chng được đặt trong mi trường phng th nghiệm v tiếp xc với cc yếu tố tăng trưởng l những chất tự nhin gip tế bo pht triển.

Trong nhiều tuần, cc tế bo gốc dần dần chuyển thnh tế bo hồng cầu trưởng thnh v hoạt động giống như cc tế bo hồng cầu tự nhin. Gio sư Cedric Ghevaert tại Đại học Cambridge giải thch rằng cc nh khoa học c thể chỉnh sửa gene tế bo gốc để tăng cường sản xuất mu v loại bỏ cc dấu hiệu nhm mu. Điều ny gip họ tạo ra mu c thể truyền cho bất kỳ ai, m khng cần phải khớp với cc nhm mu cụ thể.

Một khi c sẵn, cc tế bo mu nui cấy trong phng th nghiệm c thể gip việc điều trị một số trường hợp y tế hiệu quả hơn.

Cc nh khoa học đ chạm đến mốc no của tạo mu nhn tạo

Ảnh minh họa: TTXVN

Cc sản phẩm mu được nui cấy trong phng th nghiệm hoặc mu tổng hợp hiện chỉ đang ở giai đoạn nghin cứu v pht triển. Năm 2022, một thử nghiệm lm sng ở Anh đ đnh dấu cột mốc quan trọng bằng việc truyền tế bo hồng cầu được nui cấy trong phng th nghiệm vo tnh nguyện vin để đnh gi tiu chuẩn an ton v tuổi thọ của chng.

Sẽ cần nhiều thử nghiệm hơn nữa trước khi sản phẩm ny c thể được ph duyệt y tế để sử dụng thương mại. Ngoi ra, việc sản xuất mu nhn tạo từ phng th nghiệm hiện tại tốn km hơn nhiều so với sử dụng mu hiến tặng.

Năm 2013, Cơ quan Quản l cc dự n nghin cứu cao cấp Bộ Quốc phng Mỹ thng bo rằng, cc vật liệu ha học cần thiết để sản xuất một đơn vị mu nhn tạo trong phng th nghiệm c gi hơn 90.000 USD. Nhờ những tiến bộ trong phương php sản xuất, chi ph ny hiện đ giảm xuống cn dưới 5.000 USD cho mỗi đơn vị. Để so snh, cc bệnh viện ở Mỹ trả trung bnh 215 USD cho mỗi đơn vị hồng cầu được hiến tặng vo năm 2019.

Một nghin cứu sơ bộ ở Nhật Bản vo năm 2022 đ thử nghiệm cc ti hemoglobin - thnh phần mu nhn tạo nhỏ được thiết kế để vận chuyển oxy m phỏng theo cch thức của cc tế bo hồng cầu. Nghin cứu ny xem xt liệu chng c thể l một giải php thay thế an ton v hiệu quả cho việc truyền mu thng thường hay khng.

Nghin cứu bao gồm 12 tnh nguyện vin nam khỏe mạnh trong độ tuổi từ 20 đến 50, được chia thnh ba nhm. Mỗi nhm được tim tĩnh mạch một lần cc ti hemoglobin với lượng tăng dần: 10ml, 50ml v 100ml. Một số người tham gia đ gặp phải cc tc dụng phụ nhẹ, như sốt v pht ban, nhưng cc vấn đề ny đ nhanh chng thuyn giảm. Khng c thay đổi đng kể no về cc dấu hiệu sinh tồn, bao gồm cả huyết p.

Cc chuyn gia cho biết, mu nhn tạo c thể hỗ trợ gip giảm tnh trạng thiếu mu ton cầu, đặc biệt l ở cc nước c thu nhập thấp v trung bnh. Theo WHO, trn ton thế giới c khoảng 118,5 triệu lượt hiến mu, trong đ 40% tập trung ở cc nước c thu nhập cao, nơi chỉ chiếm 16% dn số ton cầu. Tnh trạng thiếu hụt mu nghim trọng vẫn tiếp diễn, đặc biệt l ở chu Phi cận Sahara, Nam v Chu Đại Dương. Ở những khu vực ny, tỷ lệ tử vong do xuất huyết cao hơn đng kể so với cc quốc gia giu c hơn.

Khu vực nng thn ở cc quốc gia c thu nhập thấp v trung bnh chịu ảnh hưởng nặng nề nhất, hnh thnh nn sa mạc mu nơi hơn 75% bệnh nhn cần truyền mu khng thể tiếp cận được mu. Tuy nhin, tnh trạng thiếu hụt đ chủ yếu l do cc vấn đề về lưu trữ v tiếp cận. V dụ, do cc ngn hng mu thường cch xa hng giờ di chuyển nn cc bc sĩ ở những khu vực ny buộc phải tr hon hoặc hủy cc ca phẫu thuật.

Gio sư Ghevaert nhận định, một trong những lợi thế chnh của mu nhn tạo từ phng th nghiệm cũng l gi trị của n trong cc tnh huống khủng hoảng, chẳng hạn như đại dịch, chiến tranh hoặc thin tai khi nhu cầu tăng đột biến.

Hà Linh/Báo Tin tức

Muỗi đực cũng có thể hút máu

Một nghiên cứu mới đã làm đảo lộn quan niệm truyền thống cho rằng chỉ có muỗi cái mới hút máu và truyền bệnh. Phát hiện này cho thấy muỗi đực không hoàn toàn vô hại như chúng ta vẫn nghĩ, và có thể đóng một vai trò nhỏ trong việc lây lan bệnh tật.

Chia sẻ:、Từ khóa:、Máu nhân tạo, hồng cầu, bạch cầu, Anh, Nhật Bản, thiếu máu, cấp cứu, phẫu thuật,

Video

Quảng Đông mở rộng hợp tác với Việt Nam: Cơ hội mới cho doanh nghiệp hai nước

Việt Nam và Pháp tăng cường hợp tác địa phương, mở ra cơ hội mới

Thời tiết tuần từ 10 - 16/3/2025: Không khí lạnh suy yếu ở miền Bắc, miền Nam đón nắng nóng

Ảnh

Nhà máy dệt 'vô tư' xả khói bụi vào khu dân cư

Chiêm ngưỡng dàn khí tài hiện đại của công an bên hồ Gươm

Ấn tượng với chương trình nghệ thuật Áo dài với cuộc sống

Mãn nhãn với màn biểu diễn võ thuật, khí công của lực lượng Công an nhân dân

Haseco phản hồi đến Báo Tin tức về số phận Công viên Mặt trời mới

Bộ lịch thiên văn độc đáo của người Mường Hòa Bình

Ngắm những tà áo dài cổ phục thướt tha trên tuyến metro số 1

Kịch tính màn truy bắt tội phạm, mô tô hộ tống và cảnh khuyển tại hồ Hoàn Kiếm

Việt Nam - Nhật Bản cùng hướng đến mục tiêu phát triển bền vững

Nữ chiến sĩ Công an nhân dân thướt tha trong tà áo dài truyền thống

Thành hình sân khấu và khán đài nổi trên hồ Đống Đa

50.000 người tham gia đồng diễn áo dài tại Lễ hội Áo dài TP Hồ Chí Minh

Megastory

MegastoryPhát huy giá trị tour du lịch về nguồn

MegastoryĐiểm tựa vững chắc nơi biên cương

MegastoryViệt Nam - Giao lộ văn hóa, sáng tạo toàn cầu

MegastoryTự tin bước vào kỷ nguyên mới

Infographics

Vàng miếng SJC sáng 9/3 giữ nguyên giá bán ra 92,9 triệu đồng/lượng

Buôn Ma Thuột - Điểm đến của cà phê thế giới

Quan hệ đối tác chiến lược Việt Nam - Indonesia

PGS.TS Nguyễn Minh Tân và PGS.TS Đặng Thị Mỹ Dung được trao Giải thưởng Kovalevskaia năm 2024